Cao Xuân Dục sinh năm 1843 tại thôn Thịnh Mỹ (Thịnh Khánh), xã Cao Xá, huyện Đông Thành, phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Cao Xuân Dục nổi tiếng thông minh từ nhỏ, khi theo học được thầy dạy yêu mến, gả cho con gái. Nhưng về đường khoa cử, Cao Xuân Dục lại khá lận đận, muộn mằn, mãi đến năm ông 34 tuổi (1876) mới đỗ Cử nhân, năm sau đi thi Hội lại bị trượt. Từ sau đó trở đi, Cao Xuân Dục không tiếp tục con đường cử tử nữa, mà bước chân vào chính trường với chức quan đầu tiên là Hậu bổ Quảng Ngãi.

Trong quá trình làm quan, ông đã trải qua những chức:

• Biện lư Bộ Hình (1883)
• Án sát Hà Nội (1883)
• Bố chính Hà Nội (1884)
• Tuần phủ Hưng Yên (1889)
• Tổng đốc Sơn Tây - Hưng Hóa - Tuyên Quang (1889)
• Khâm sai Chủ khảo trường thi Hương Hà Nam (1894)
• Tổng đốc Định Ninh (1896)
• Phong tước Kiên Giang Quận công (1898)
• Phó Tổng tài Quốc Sử Quán (1898)
• Tổng tài Quốc Sử Quán (1903)
• Chủ khảo trường thi Hội (1901), quản Quốc Tử Giám
• Thượng thư Bộ Học (1907)
• Cơ mật viện Đại thần - Phụ chính Đại thần
• Phong hàm Thái tử Thiếu bảo (1908)
• Phong tước An Xuân tử (1911)
• Về hưu với hàm Đông các Đại học sĩ (1913).

Đông các Đại học sĩ là một trong Tứ trụ Triều đình, bốn vị quan lớn có nhiệm vụ bàn bạc với vua những chuyện quan trọng trong việc giữ gìn cơ sở đất nước. Đông các Đại học sĩ có nhiệm vụ lập dựng các văn thư quan trọng, coi sóc việc tuyển chọn nhân sự của triều đình.

Khi Trương Như Cương theo Pháp muốn làm Phó vương, bắt các quan trong triều phải ký vào biểu dâng lên Vua, Cao Xuân Dục đã không nghe theo, còn đề vào mấy câu:

Do đó mà ông bị gièm, giáng chức về làm Tri phủ huyện Quốc Oai, Hoàng Xá [1].

Cao Xuân Dục qua đời năm 1923, thọ 81 tuổi.

Tại thành phố Vinh, ngày 6 tháng 12 năm 2012, có cuộc hội thảo khoa học về đóng góp của Cao Xuân Dục trong nền văn học Việt Nam.